[:en]Just more than two decades ago, I had a little farm to the northwest of Pretoria.
To me it was like a little piece of heaven on earth (the two puns in the first two sentences of two songs are completely unintended).
It was one of the happiest times of my life. I had 30 head of cattle, 117 sheep, and a lot of chickens.
At night I went to sleep, listening to the jackals calling each other. Marvelous.
The only little thorn in my side, was the soil. It was very rocky, and all attempts at vegetable gardens were unsuccessful.
But hey, one can’t have it all, and I was as happy as a man could be.
Until one day…
I had been away on business for two weeks; on my return I saw that there was, what looked to be, about a hectare of “thin” and unhealthy-looking plants.
I let them be and later the “unhealthy-looking plants” began bearing funny looking fruit (this was my perception anyway).
The thin pointy fruits started colouring, some red and others a deep green.
The other plants fruits were shaped like an egg shape, and purple.
A friend came for a weekend visit, and I asked him if he knew what kind of vegetables/fruit it was. “Oh yes,” he replied, “it is chilli peppers, the very hot kind, and the others were brinjals.”
“Jegh,” I thought to myself. I intensely disliked any food that was really hot, and really, really detested brinjals. Terrible stuff to my palate.
The following Monday I told my foreman (and only full-time farm worker) to shovel the plants out.
The look of confusion on his face, and when he asked if I am sure I wanted it done, should have sent some alarm bells ringing, but it didn’t.
“Just get it out of the ground,” I said.
When my friend visited again, he saw that the chillies and brinjals were gone. “How much did you get for it,” he asked.
“Nothing,” I replied. “I hate the stuff and got rid of it.”
“That was very clever of you,” he replied sarcastically. “You lost in the region of R15 000.”
Apparently chillies and brinjals were in short supply at the time, and very popular.
So, what would the common denominator between chillies, brinjals and shares be?
It is very simple. If you intuitively don’t “like” a share, it doesn’t mean the market won’t like it. And vice versa, if you like a share, it doesn’t mean the market will. Part of selecting and buying shares, is that it is all about sentiment.
The market’s sentiment, not yours.
Early in 2001 (or 2002) you could buy Naspers shares at 1120 cents per share.
At the time I was working for one of the group’s newspapers and a couple of sub-editors and journalists were having coffee and being generally concerned about the company’s future.
One of the senior journalists (retired now), joined us and said. “Chaps, get a second lease on your house, sell your furniture, and buy Naspers shares.”
To the chorus of protest, he simply said: “Koos (Bekker) doesn’t earn a salary. He gets paid in shares. He’ll see to it that this share price goes through the roof.”
Being diehard printed press people, we, of course, didn’t buy . . .
Hence the similarity between chillies and shares.
Maarten Roos[:AF]So effentjies langer as twee dekades gelede het ek ‘n klein plasie noordwes van Pretoria gehad.
Dit was vir my my eie klein Tuin van Eden gewees.
Met 30 vleisbeeste, 117 skape en baie hoenders (en ek bedoel baie hoenders) was ek uitermate gelukkig.
Snags het ek aan die slaap geraak in ‘n stilte wat dié stadsjapie nog nooit ervaar het nie. Dit is net onderbreek deur die jakkalse wat na mekaar roep en af-en-toe, die hoe-hoe-hoe van ‘n uil.
Die enigste dorinkie in my vlees was die grond. Dit was baie klipperig en al my pogings om groentetuine aan te lê was onsuksesvol.
Maar nou ja, ‘n mens kan ook nie alles hê nie, en ek was so gelukkig as wat ‘n man maar kan wees.
Tot een dag . . . .
Besigheid het veroorsaak dat ek sowat twee weke van die plaas af weg was; toe ek terugkom, sien ek daar het omtrent ‘n hektaar se “bossies” redelik vinnig opgekom. Dié “bossies” het egter mooi in gelid soos gewasse in ‘n saailand gestaan en ek het die goed maar uitgelos
Later het die vreemde plante snaakse vruggies begin dra wat my so half aan kersfeesboomversierings laat dink het.
Die dun vrugte met die skerperige punte het begin verkleur; sommige rooi en die ander ‘n diep groen.
Die ander plante se vrugte was eiervormig en pers.
‘n Vriend van my het een naweek kom kuier, net om sy batterye te herlaai, en ná ‘n paar Duitse moutdrankies, het ek hom gevra of hy weet wat se soort groente/vrugte dit was.
“Ja,” het hy gesê, “dis brandrissies en eiervrugte (brinjals).”
“Jegh,” het ek by my self gedink. Ek het enige kos gehaat wat regtig warm was, en ek het regtig niks, maar niks van brinjals gehou nie. Aaklig op my palaat gewees.
Die volgende Maandag het ek my voorman (en enigste voltydse plaaswerker) aangesê om die plante uit te skoffel.
Die uitdrukking van verdwasing op sy gesig en die feit dat hy dubbel seker gemaak het of ek dit uitgeskoffel wou hê, moes die gevaarligte vir my laat flikker het, maar dit het nie.
“Skoffel die dekselse goed net uit,” het ek gesê
Toe my vriend weer kom kuier het, het hy gesien die rissies en eiervrugte is weg. “Hoeveel geld het jy daarvoor gekry,” het hy gevra.
“Niks,” was my antwoord. “Ek haat die goed en het daarvan ontslae geraak.”
“Dit was nou slim van jou,” was sy sarkastiese antwoord. “Jy het omtrent R15 000 in die water gesmyt.”
Skynbaar was daar dié tyd min rissies en eiervrugte beskikbaar en die aanvraag en pryse was geweldig hoog.
Wat is dus die gemene deler tussen rissies, eiervrugte en aandele?
Dis eintlik baie eenvoudig. As jy intuïtief nie van ‘n aandeel hou nie, beteken dit nie dat die mark nie daarvan gaan hou nie. Die teenoorgestelde geld ook. As jy van ‘n aandeel hou, is dit nie te sê dat die mark daarvan sal hou nie. Deel van die uitsoek en die koop van aandele, is dat dit alles oor sentiment gaan.
Dis nou die mark se sentiment, nie joune nie.
In 2001 (of 2002) kon mens Naspers-aandele teen rondom 1120 sent per aandeel koop. In die tyd het ek by een van die groep se koerante gewerk en ‘n groepie joernaliste en sub-redakteurs het in die rookkamer (ja, daar was eens op ‘n tyd sulke goed) gesit en koffie drink en was sommer in die algemeen bekommerd oor die maatskappy se toekoms.
Een van die senior joernaliste (nou al afgetree), het by ons aangesluit en gesê: “Kêrels, gaan ‘n tweede verband op jou huis aan, verkoop jou meubels, en koop Naspers-aandele.
Ná die koor van protes, het hy bloot gesê: “Koos (Bekker) werk nie vir ‘n salaris nie. Hy word in aandele betaal. Hy sál daarvoor sorg dat die aandeelprys deur die dak vlieg.”
Ons het nie van die aandeel gehou nie, want ons was drukpers-mense en nie internet-gefokus nie.
Natuurlik het ons nie van die aandele gekoop nie . . .
En dis die ooreenkoms tussen rissies en aandele.
Maarten Roos[:]
